Na II Edición dos premios a TFG e TFM realizados no curso académico 2022-2023, Romina Alejandra Lizondo Valencia recibiu o premio ao mellor TFM.

A alumna do Máster Interuniversitario en Xerontoloxía Social, impartido en a Universidade de Santiago de Compostela (USC) e dirixido polo prof. Dr. Manuel Gandoy Crego e a investigadora predoctoral, Noelia Gerbaudo, realizou o seu proxecto final co obxectivo xenérico de analizar as metodoloxías empregadas para valorar a aceptación, aceptabilidade
e/ou adopción de tecnoloxías en centros xerontolóxicos. Ademais, no traballo definíronse os seguintes obxectivos específicos:

  • Distinguir os conceptos e definiciones empregadas.
  • Identificar as ferramentas de valoración.
  • Categorizar os factores de influencia.
  • Proponer direccións para futuras investigacións na área

Lizondo (2023) observou que ata a data, non se atoparon artigos de revisión sobre as metodoloxías que se empregan para valorar aceptación e adopción de tecnoloxías en centros xerontolóxicos. Por este motivo, a finalidade da súa investigación foi abordar a temática de forma integral, tendo en consideración que o uso das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) nestas institucións dáse de forma bidireccional: persoal sociosanitario e persoas maiores están igualmente involucradas no proceso de aceptación e adopción de tecnoloxías.

En relación coa metodoloxía empregada, levouse a cabo unha revisión sistemática seguindo as directrices de procura e selección de artigos proposta pola guía PRISMA (Moher et ao., 2009).

Respecto aos resultados, Lizondo (2023) sinala que dos 224 artigos identificados nas 5 bases de datos consultadas, seleccionáronse 22. Entre os criterios de inclusión estableceuse que os estudos reportasen os resultados da avaliación en persoas usuarias do centro e/ou no persoal sociosanitario. Os resultados indican ademais o predominio de deseños descritivos e de investigacións que avalían a adopción e aceptación de tecnoloxías por parte do persoal dos centros xerontolóxicos.

A investigación concluíu que da análise das metodoloxías empregadas para valorar a aceptación, aceptabilidade e/ou adopción de tecnoloxías en centros xerontolóxicos obsérvase unha falta de consenso respecto a conceptos, definicións, ferramentas e métodos. Aínda que se detectou que a maioría dos estudos incluídos incorpora un modelo teórico, sendo TAM o máis prominente, non se evidencia que este feito sexa unha tendencia xeral asociada ao tempo.

Conclúen ademais que, tal como ocorre no campo da saúde en xeral (Nadal et ao., 2019), en Xerontoloxía estes modelos tampouco son amplamente coñecidos. Unha das principais consecuencias deste descoñecemento é a dificultade que enfronta o persoal investigador para medir obxectivamente o nivel de aceptabilidade, aceptación e adopción de tecnoloxías. Esto, ademais, dificulta a comparación dos resultados de estudos relacionados.

Respecto a que modelo elixir para analizar a aceptación por parte das persoas maiores, recomendouse o modelo Senior Technology Acceptance Model (Modelo de Aceptación de Tecnoloxía Senior, STAM) por ser a evolución das teorías previas: unha ferramenta que integra máis variables enfocadas na avaliación deste grupo etario en particular. Considerouse que o modelo máis apropiado para valorar a aceptación por parte do persoal sociosanitario foi a Teoría Unificada de Aceptación e Uso da Tecnoloxía (UTAUT) por incluír non só os elementos determinantes da aceptación da tecnoloxía, senón tamén elementos intermedios como individuais ou demográficos. Ademais, é o máis empregado en contornas sanitarias (Heerink et ao., 2010; Miguel et ao., 2021; Azadkhaneghah et ao., 2021; Miguel et ao., 2022).

Modelo STAM
Teoría UTAUT

Como conclusión final e propositiva en relación co analizado neste estudo, obsérvase a necesidade de identificar a influencia de facilitadores e barreiras a través de ferramentas estandarizadas ou baseadas en evidencia, que consideren tanto ao persoal sociosanitario como ás persoas usuarias dos centros xerontolóxicos.

ACEPTABILIDADE, ACEPTACIÓN E ADOPCIÓN DE TECNOLOXÍAS EN CENTROS XERONTOLÓXICOS: UNHA REVISIÓN SISTEMÁTICA

Bo traballo e noraboa polo premio!