DETERMINANTES DA IDEACIÓN SUICIDA EN PERSOAS MAIORES: REVISIÓN SISTEMÁTICA DOS ÚLTIMOS 5 ANOS“. Este é o título do TFG gañador na 3ª convocatoria de premios a traballos universitarios cuxo obxectivo incida na mellora da calidade de vida das persoas maiores.

A autora, Laura Morán Fernández, realizou o traballo para a materia de Traballo Fin de Grao no curso académico 2023-2024 na Universidade de Salamanca.

Na súa procura por comprender o fenómeno do suicidio, xorden diversas teorías que incorporan a ideación suicida (IS) como unha variable fundamental. Considerando a alta prevalencia de IS en persoas maiores, e o aumento exponencial desta poboación a nivel mundial, este traballo ten como obxectivo analizar e avaliar o material máis relevante publicado durante os últimos 5 anos (2019-2023) sobre os factores influentes na IS de persoas maiores de 65 anos, así como elaborar o perfil que subxace á IS do grupo etario seleccionado.

Como obxectivos específicos, Morán (2024) sinala os siguientes:

  • Examinar os factores psicolóxicos, sociais, físicos e demográficos de risco asociados á IS nas persoas maiores.
  • Distinguir as características que permiten identificar os adultos maiores máis vulnerables, co obxectivo último de previr o suicidio.
  • Sinalar as limitacións do coñecemento actual na investigación sobre a IS en persoas maiores.
  • Dar visibilidade a un problema social pouco explorado en España para o grupo de maiores de 65 anos.

Esta revisión realizouse seguindo o estándar Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (PRISMA) (Page et ao., 2021). Para a súa elaboración, realizáronse procuras nas bases de datos PSICINFO, PSICODOC, SCOPUS e MEDLINE. O período de documentación comezou a primeira semana de febreiro e finalizou en marzo, momento no cual obtivéronse un total de 18 unidades de análises, máis concretamente estudos empíricos.

Respecto aos resultados, sinalar que da análise dos materiais observouse que factores como a enfermidade, a discapacidade funcional, a depresión, os síntomas depresivos, o malestar psicolóxico, o illamento social e a soidade fosen considerados de risco.

Os resultados obtidos neste estudo confirman a natureza multifactorial e complexa da IS, un factor considerado un dos principais predictores do risco de suicidio.

Esta complexidade resalta a necesidade de desenvolver programas de prevención e intervención que aborden os diversos factores que contribúen á IS. Sinala Morán (2025) que este obxectivo cobra unha especial relevancia no noso país, España, onde a investigación neste campo parece estar estancada ou non espertar o interese das persoas investigadoras, e onde, unha alta porcentaxe da poboación ten xa máis de 65 anos.

A presente revisión da bibliografía xustifica esta afirmación, xa que non foi posible atopar, nos últimos cinco anos, estudos con mostras exclusivamente españolas. Grazas a este traballo, podemos afirmar que o campo da IS nas persoas maiores non sufriu grandes avances xa que os factores que se identifican na actualidade son os mesmos que xa foron estudados no pasado por múltiples autores, por tanto, as achegas a este campo de estudo nos últimos 5 anos foron escasas.