Reflexionar sobre o envellecemento como unha realidade que se manifesta en formas diversas de envellecer é o obxectivo principal do curso de verán organizado pola Cátedra Cruz Vermella USC que se está celebrando esta semana en Lugo. A identidade de xénero, a ruralidad, a discapacidade, a situación socioeconómica e a inmigración foron os principais temas abordados.

Os contidos organizáronse en relación a estas catro áreas temáticas en módulos nos que interveñen diferentes profesionais. Outra das finalidades é coñecer propostas de mellora así como propostas innovadoras na intervención xerontolóxica cos colectivos máis vulnerables dentro do grupo de persoas maiores.

Inauguración

O curso inaugurouse o luns día 15 de xullo, en Ou Lanuxe Cárcere de Lugo. O acto de apertura foi presidido polo director da Cátedra, Dr. Arturo X/X. Pereiro, e Dona Iria Castro en representación da Deputación de Lugo.

Perspectiva de xénero

Lira Ema Rodríguez Castrillón, coordinadora Formación – Escola AICP da Fundación Piares, compartiu co alumnado diversas reflexións sobre a influencia do xénero nos procesos de envellecemento, como o seu feminización. Ofrecéronse datos actualizados sobre os aspectos máis destacados que rodean as súas condicións de vida e incorporáronse reflexións e propostas de actuación para mellorar a situación destas mulleres.

A continuación, a Dra. Celia Fernández-Carro, explicou a intersección existente entre a idade e o xénero desde unha perspectiva sociolóxica. A profesora da UNED destacou que os eventos relacionados coa formación familiar; unións e tenencia de fillas/vos, condicionan a estrutura das redes sociais das persoas maiores, as cuales reveláronse como un factor crave para o benestar a idades avanzadas. No relatorio, aplicouse a perspectiva do curso de vida para explorar ata que punto o tipo de traxectoria familiar de mulleres e homes maiores en España inflúe na súa calidade de vida.

A primeira xornada terminou coa achega de Vanina Vázquez, de Equala Iniciativas, quen nos explicou a metodoloxía e resultados obtidos do estudo “Envellecer con orgullo“, concluíndo, entre outros interesantes datos, que se fai necesario incorporar datos para incluír a diversidade sexual e de xénero en recursos e servizos, a través de preguntas amplas para que as persoas usuarias atopen o marco facilitador no que expresar as súas necesidades. Vanina sinalou que é de vital importancia a formación e capacitación profesional en materia de diversidade sexual e de xénero; ademais, débese transversalizar a diversidade sexual e de xénero como horizonte para os servizos de atención.

Perfís socio-demográficos

O Dr. Juan López Doblas, da Universidade de Granada, presentou no seu relatorio “Economía, saúde e soidade na vellez” aspectos tan interesantes como de que modo a situación económica inflúe directamente no benestar das persoas maiores. No ámbito da saúde, indicou que un acceso equitativo aos servizos de saúde é crucial para garantir un envellecemento saudable. Ademais, en relación coa soidade, o Dr. López Doblas sinalou que é este un problema crecente entre a poboación maior, e que non só afecta o benestar emocional senón tamén que ten repercusións negativas na saúde física.

A Dra. Isabel Neira, catedrática da Universidade de Santiago de Compostela (USC), enfocou a economía prateada como una opertunidad para a economía pero tamén como un elemento que podería incrementar a calidade de vida das persoas maiores. Lembrou, e explicou as características, da economía prateada como aquela parte da economía global vinculada ao cambio demográfico producido polo envellecemento da poboación cuxo enfoque se centra nas necesidades e demandas dos adultos maiores.

Na sesión da tarde, Iria Gándara expuxo as características especiais da ruralidad nas persoas asistentes ao centro de día Vitais, en Ordes, e como as actividades e a atención centrada na persoa do centro adáptanse ás vivencias destas persoas no seu medio rural.

Finalizou a sesión o Dr. José María Faílde, presidente da Sociedade Galega de Xerontoloxía, quen nos falou da investigación realizada en Galicia sobre as persoas centenarias. O estudo é o paso necesario para acreditar cientificamente a Galicia como Blue Zone. A raíz de que se observase que, nunha área xeográfica concreta na franxa máis oriental da illa italiana de Sardeña, rexistrábase unha lonxevidade poboacional excepcional debido a unha contorna e un estilo de vida compartida, creouse a listaxe internacional de blue zones.

Envellecemento en persoas con discapacidade

Desde a Asociación Down Galicia e Down Lugo trasladouse ao alumnado os obxectivos desta Federación, así como a súa implicación no proceso de envellecemento de persoas con síndrome de Down. A misión da entidade é coordinar, apoiar e impulsar o labor de contribución das entidades membro á mellora da calidade de vida de cada persoa con síndrome de Down e outras discapacidades intelectuais e das súas familias, a través da inclusión social e da utilización dos recursos comúns da comunidade. Na sesión da tarde, Delfina Pérez e Sonia Caldas realizaron un taller no que se puxo en práctica como é a avaliación que desenvolven dirixida a persoas adultas con síndrome de Down.

Pilar Sampedro e Sonia Fuentes, da Asociación Amicos, expuxeron a situación das persoas que acoden a esta asociación e envellecen. Como é o seu día a día, que cambios nas rutinas e experiencias débense realizar, etc. A asociación Amicos ten como misión prestar servizos e apoios para conseguir que todas as persoas con discapacidade intelectual, autismo, parálise, dano cerebral e as súas familias poidan desenvolver os seus proxectos de vida co obxectivo de conseguir a súa inclusión como cidadán de pleno dereito nunha sociedade xusta e solidaria.

Finalmente, Cristina Palacios, directora do Centro para persoas con dano cerebral adquirido de Cruz Vermella en Lugo, observou como é o envellecemento en persoas con esta cronicidade, as súas peculiaridades e sobre todo, como o equipo interdisplinar aborda a atención diaria ás persoas con dano cerebral que envellecen. O Centro de Dano cerebral adquirido é un recurso sociosanitario especializado na neurorrehabilitación do sistema nervioso tras unha lesión neurolóxica (dano cerebral como ictus, accidente cerebro vascular, traumatismo cranioencefálico, anoxia, tumor cerebral, meninxite, encefalopatias…) ou como consecuencia de parálise cerebral ou dunha enfermidade neurodegenerativa ou neurolóxica ( distrofia muscular, esclerose múltiple, corre de Huntigton, ataxia…).

Os fenómenos migratorios

As Dras. Antía Perez e Antía Domínguez realizaron unha interesante definición e observación da realidade en relación cos fenómenos migratorios e o envellecemento en Galicia. Ademais de revisar a situación demográfica de Galicia e en perspectiva, de Europa, tivemos a oportunidade de entender o envellecemento da poboación como unha oportunidade, unha situación á que se debe dar resposta a través das políticas públicas. Ademais, a migración como factor influente neste proceso demográfico foi observada desde un varios puntos de vista.

A continuación, o Dr. Rafael Durán, membro fundador do Observatorio Europeo de Gerontomigraciones, detallou o características socio-demográficas e as súas implicacións socio-sanitarias das persoas emigrantes en España, tendo en conta aspectos tan relevantes como o factor cultural e as diferenzas entre países europeos vs. non europeos.

Clausurou o curso de verán Felisa Pérez Antón, directora técnica da Asociación Benestar e Desenvolvemento, quen detallou os resultados obtidos en estudos referidos a adiccións en persoas maiores, así como prácticas observadas no libro branco das adiccións que poderían ser de implantación para a mellora da calidade de vida destas persoa.

??‍?​??‍?25 ​Alumnos/as

??‍?​??‍?​18 Relatores

​?​25 horas